12. Hãy xét khoan hậu về mọi hành động của người khác

Bạn có biết câu thành ngữ “Hãy xét khoan hậu về mọi hành động của người khác” chưa? Nếu chưa, thì có thể qua những bản dịch khác không hoàn toàn chính xác: “Hãy xét khoan hậu mọi người”, hoặc “Nếu còn phân vân, hãy giải quyết tốt cho người ta”.

Một thái độ cư xử như vậy có thể bị coi là thiếu suy nghĩ. Liệu chúng ta có phải đối xử khoan hậu với kẻ trộm bây giờ đang muốn xin vào làm người thu ngân ở ngân hàng? Người phụ nữ phải trả lời gì với lời đề nghị của người đàn ông, mà vợ anh ta mới đòi ly dị vì bị đánh đập? Liệu cô ta có nên theo nguyên tắc: “nếu còn phân vân, hãy giải quyết tốt cho người ta”?

Trong thực tế, dịch cho đúng ý hơn câu thành ngữ đó phải là: “Hãy xét khoan hậu về mọi hành động của người khác”. Nói một cách khác, khi đánh giá về cư xử của một người khác, đừng chỉ nghĩ về một hay là hai hành động xấu, mà phải chú ý đến cả những điều tốt mà con người đó đã làm nữa. Thí dụ, cách đây không lâu trong một tạp chí có một bài báo ra mắt để phê phán ông Oscar Shindler, trong đó chủ yếu kể về những chuyện đeo đuổi phụ nữ của ông ta. Thêm vào đó, trong thời kỳ Thế chiến lần thứ hai, Shindler cũng chẳng có gì nổi bật về những nguyên tắc trong quan hệ làm ăn.

Thực tế là ông ta cũng có những mặt tiêu cực. Nhưng ông đã liều mạng để cứu thoát hưon 1150 người Do-thái khỏi tay phát-xít. Sự liều mình hy sinh của ông quan trọng hơn nhiều mọi thiếu sót, và chúng ta phải tính đến điểm này.

Luân lý Do-thái dạy: nếu bạn biết nhiều điểm tốt về con người và bỗng nhiên gặp phải chuyện anh ta đã phạm một sai lầm, thì đừng vội khinh thường người đó. Tốt hơn cả là hãy cố hiểu vì sao anh ta lại cư xử như vậy. Hãy tìm lý do để bào chữa cho hành động của anh ta. Nếu bạn không tìm được lời giải thích lô-gích, thì hãy coi đó như là chuyện tình cờ thôi. Đừng coi đó là điều cố hữu của anh ta.

Dennis Prager một lần đã nói rằng nếu bạn biết ai đó khá lâu, bao giờ cũng có thể nêu lên được năm phẩm chất tính cách mà khiến bạn cho anh ta là một người tốt, thậm chí tuyệt vời nữa, và đồng thời năm phẩm chất khiến ta phải nghĩ là anh ta là một người xấu. Chúng ta thường phán xét bất công về người khác. Nếu chúng ta không thích ai đó, chúng ta chỉ nghĩ về chuyện anh ta thật là xấu thôi.

Ngày hôm nay Áp-ra-ham Linh-côn nổi tiếng là một trong những lãnh tụ vĩ đại nhất của nước Mỹ. Nhưng vào thời của mình ông thường bị trỉ trích dữ dội. Có phải là tính cách ông đã thật sự hoàn hảo? Tất nhiên là không, nhưng ngày hôm nay chúng ta gọi những người mà chỉ biết chú ý đến những điều đó là những kẻ chỉ trích và ngu dại. Khi thấy viên kim cương, họ không nhận thấy vẻ đẹp của nó, bởi vì chỉ để ý vào những vết rạn nứt.

Đừng quên điều tốt. Quan trọng nhất là hãy công bằng.

Trong hoạt động kinh doanh thường phải gặp mâu thuẫn nhiều hơn là so với cuộc sống đời thường: nảy sinh sự xung khắc lợi ích, không ngừng diễn ra cuộc đấu tranh để điều khiển công việc. Trong bối cảnh “trận chiến marketing”, “chiến tranh thương hiệu” và những chiến lược kinh doanh hiện đại tương tự, người ta không phải lúc nào cũng cư xử được phù hợp. Chính vì thế nên nguyên tắc “Hãy xét khoan hậu về mọi hành động của người khác” có thể đem lại sự giúp đỡ lớn trong việc đưa ra được quyết định đúng đắn, đặc biệt là trong những hoàn cảnh giao tiếp trong kinh doanh.